Atlar İçin Tehlikeli Maddeler İçeren Bitki Türleri

Doğa ve bahçede yetişen bazı bitkiler dikkat edilmesi gerekir çünkü onlar İnsanlar ve atlarda zehirlemeye sebep olabilecek maddeler içermektedirler. Bitkilerin ne derecede zehirli olduklarını tahmin etmek zordur.Bunun sebebi şudur, içerdikleri maddelerin miktarı ve kalitesi çok değişkendir. Bitkinin zehir miktarı, mevsim,hava şartları, güneş,gübrelenme, zemin şartları, kullanılan kimyasalar ve Parazitler ile bulaşmış olup olmadıklarına görede değişiklik gösterir.


Atlarda zehir miktarının yanı sıra beslemenin ne kadar dengeli olduğu da etkenlerden biri dir, özellikle fazla alınan Protein (mesela yonca,arpa vb) atlarda zehirlenmeye benzer durumlara sebep olabilmektedir(Arpalama). Listedeki Bitkilerın ne derecede bir tehlike teşkil ettikleri, bitkinin zehir derecesinin yanı sıra Hayvanların yediklerini ne derecede ayıklayabildiklerine bağlıdır. Evcileştirme esnasında atlarda normal şartlarda zehirli bitkileri yemesini önleyen içgüdüler körelmiş olabilmektedir. Yetersiz tecrübe, merak ve cezbeden yeşilliklere olan iştah, atların çevredeki ulaşabilecek her şeyi kemirmesine sebep olabilmektedir. Yolda atların çalılarda ve çalı çitlerde kemirmesen izin vermek yada onları bilinmeyen bitkilerin yanına bağlamak tehlikeli olabilmektedir. Bir atın merakı sınırsız olunca, hayvanların yeterli beslemesine rağmen zehirli bir bitki yemeleri fevkalade mümkündür. Otlakların yakınlarında tehlikeli olabilecek bitkilerin dikilmemesi ve doğada atların zehirli yaban bitkilerden uzak tutulması tavsiye edilmektedir. Bundan sonra gelen Listelerde, içeren maddeler ile atlara zarar verecek bitkiler listelenmiştir. Bitkiler zehirli – Son derece zehirli olarak listelenmiş ve çok zehirli olanlar kırmızı renk ile işaretlenmiştir.

Tehlike derecesi bu şekilde ifade edilmiştir:

  • Zehirli +
  • Çok zehirli ++
  • Son derece zehirli +++

Literatürde az zehirli olarak belirtilmiş bitkiler listeye dahil değildir. Yaz kış yeşil olan bitkilere ve çam türü ağaçların eterik yağların içermesinden dolayı (terbentol vb.) her zaman dikkat edilmesi gerekir, aynı derecede dikkat edilmesi gereken başka ağaçlar ve onlara ait tohumlar ise gürgen ve meşedir.

3.1 tehlikeli maddeler içeren ağaçlar

Botanik isim

Atlar için tehlike derecesi

Türkçe isim

zehirli madde

Aesculus hippocastanum

++

Atkestanesi

 

Buxus sempervirens

+++ 750gr yaprak ölümcüldür

şimşir

alkaloid

Clematis spec.

+

filbahar,filbahri

 

Daphne mezereum

+++ 30gr kabuğu ölümcüldür

kulapa

daphnin
dthydroxy-
coumarin

Euonymus europaeus un tüm türleri

++

iğağacı

 

Hedera helix

+

sarmaşik

Triterpensaponine, yapraklarda Falcarinol

Ilex aquifolium

++

   

Juniperus sabina

++

çoban püskülü,dikenli defne

 

Laburnum anagyroides

+++ 1/2tohum/kg ağırlığı ölümcüldür

kara ardiç,ardiçkatrani ağaç

cytisine

Ligustrum vulgare

+++ 100gr ölümcüldür

altın yağmuru,abanoz ağacı

bilinmeyen
glycosid
Hellebrin

Lonicera xylosteum

+

kurtbahrı,kurt baharı

 

Nerium oleander

+++ 15gr yaprağı ölümcüldür

Zakkum

Oleandrin

Prunus laurocerasus

++

taflan,gürcü kirazı

 

Rhododendron spec.

+ ile ++ arası

rododendron,azelya

Diterpene (Grayanotoxine)

Robinia pseudoacacia

+++ 150gr kabuğu ölümcüldür

yalancı akazya,kral ağacı

Lectine
(Robin)

Symphoricarpus albus

+

-

 

Taxus baccata

+++ küçük miktarlarda ölümcüldür

porsuk ağacı

Taxin

Thuja spec.

++

mazı türleri

 

Wisteria sinensis

+

morsalkım

 

3.2 tehlikeli maddeler içeren diğer bitkiler

Botanik isim

Kaynak a göre atlar için tehlike derecesi

Türkçe isim

zehirli madde

Aconitum napellus

+++

itboğan,
kaplanboğan,
kurtboğan

Diterpen ve
Esteralkaloide

Adonis vernalis

++

   

Allium ursinum

+ ile ++ arası

sarımsak

 

Anemone nemorosa

+

anemon

 

Arum maculatum

++

dana ayağı,

yılan bucağı,

yılanyastığı

 

Atropa bella-donna

++

güzelavratotu,

belladon

 

Calla palustris

+

eşek kulağı

 

Cicuta virosa

+++ 2kg taze malzeme ölümcüldür

 

Cicutoxin

Chelidonium majus

++

kırlangıç otu

 

Colchicum autumnale

+++

acı çiğdem,

güz çiğdemi

colchiceine,
colchicine

Conium maculatum

+

ağu otu,

baldıran

 

Convallaria majalis

+++

inciçiçeği,
mayisçanı,
müge

cardiovascular
system

Datura stramonium

+++

şeytanelması

tropan alkaloid

Datura suaveolens

+++

 

isocupressic acid

Delphinium consolida

++ ile +++arası

bitotu,

hezaren

alkaloide

Digitalis spec.(acil müd.phenytoin)

+++ küçük miktarla ölümcül

yüksükotu

digitalis and digoxin

Echium vulgare

+

engerekotu

 

Equisetum arvense

+

Atkuyruğu

 

Equisetum palustre

+

   

Euphorbia spec.

+

sütleğen

Diterpene

Heliotropium spec.

+

   

Helleborus niger

+++

 

Kardiotoxische
Bufadienolide,
Saponine,
Ecdysone ve
Protoanemonin.

Heracleum mantegazzianum

+

isfendilyon

 

Hypericum perforatum

+

kılıçotu

 

Lantana camara

+

çöpleme

 

Lathyrus spec.

+

burçak,mürdümük

(zehirli Aminoasitler)
Propionitrits derivatlar

Lupinus spec.

+

acıbakla,yahudibaklası

 

Mercurialis perennis

+

fesleğen,yerfesleğen

 

Narcissus pseudonarcissus

+

nergis

Alkaloid

Nicotiana tabacum

+++

tütün

Nicotine

Ornithogalum umbellatum

+

meryem,

tükürük otu

 

Pteridium aquilinum

+ sık sik yendiğnde tehlikeli

eğereli

zehirleme
sonuçu
Vitamin B1 eksikliği

Phaseolus vulgaris

++

ayşekadın,

çalı fasulyesi

Makale

Polygonatum odoratum

+

mührü süleyman

juglone
(5 hydroxy-1,
4 napthoquinone)

Quercus robur

++

Meşe

tannic acid

Fagopyrum esculentum

++

buğday,kara buğday

 

Ranunculus spec.

+

düğünçiçeği

 

Ricinus communis

+++

genegerçekotu,

hırya

Ricin

Rumex acetosa, R. acetosella, R. cripus

(+)

atkulağı,develik

 

Senecio jacobaea

+++

kanarya otu

pyrrolizidine
alkaloids
irreversible
liver cirrhosis

Solanum dulcamara

++

kırmızı köpek üzüm,

yaban asması

steroidal
alkaloids

Solanum nigrum

++

itüzüm

zehirli
glycoalkaloidler

Solanum tuberosum

++

Patates

Solanine

Tulipa gesneriana

+

lale

alerjen
tuliposide A

Veratrum album

+++

akçöpleme,

beyaz boynuz otu

Protoveratrine
(C32H51NO11)

Viscum album

+

çekem

Viscotoxine

Vicia spec.

++

burçak

male sex-linked

deficiency to
the enzyme
glucose-6- phosphate
dehydrogenase

Kaynaklar : www.landwirtschaftskammer.de

Zürich Üniversitenin acil durum hizmet sayfası(almanca bilmeniz şart)

Giftige Pflanzen(almanca acıl durum arama sayfası)

Kanada Hükümeti zehirli Bitkiler arama sitesi

Pin It