Doping
Rakibe üstünlük sağlamak için yapılan mücadele, kazanma psikolojisi genetik bir kavram ve canlıların yaradılışlarında mevcut. İnsanlar kendileri ve çevrelerindekilerin başarılar elde etmesi için yetenek ve becerilerini geliştirmeye çalışırlar. Daha iyi performanslar ortaya konmak için yapılan bu geliştirme çalışmaları içerisine bazı tahrik ve takviye edici maddelerde girer. İşte kullanımı yasak olan bu maddelerde hayatımızda Doping olarak tanımlanır.
İnsanlar kendi yarışmalarında olduğu kadar çevrelerinde olan, ilgilendikleri, baktıkları, sahip oldukları spor atlarına da bu tür istenmeyen maddeleri kullanımını yapabilmektedirler. Türkiye Jokey Kulübünün resmi internet sitesinde, 2012-2016 yılları arasında yapılan koşulara katılan atlar içinde ceza alan toplam at sayısı 122 iken bunların 97 tanesinin doping maddesi tespiti nedeniyle ceza aldığı görülmektedir.
Yarışlarda, güç ve kabiliyet üstünlüğü sağlamak amacıyla alınan veya verilen, bedensel yetenekleri yükselten bu maddelerin tanımını detaylı yapmak, herkesin kabul edebileceği değişmeyen bir doping kavramı yaratmak pek mümkün değildir.
Günümüzde ise At Yarışları tarafından bakarsak 19.04.2011 tarih ve 27910 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmış "At Yarışları Yönetmeliği" nin Doping tanımı şöyledir...
"Bir atın koşudaki sürat, kuvvet ve cesaretini, bunlardan birini veya tümünü değiştirmek amacıyla, normal gıdalar dışında herhangi bir maddenin, herhangi bir şekilde veya herhangi bir yolla ata verilmesi"
Normal gıdalar dışında verilen ibaresi burada çok ucu açık bir kavram olarak karşımızda durmaktadır. Normal gıda kavramı yapmak zor olduğu kadar normal olmayan gıdaları da tespit etmek o kadar zordur.
At yarışlarında ekonomik menfaatlerin bahis yoluyla kazanılabilmesi gerçeği, doping maddelerinin kullanımını arttırmış, bu nedenle dopingle mücadele gün geçtikçe daha önemli hale gelmiştir. Yarış atlarının yasaklanmış maddelerin etkisi altında yarıştırılması hayvan sağlığı ve spor etikliği açısından oldukça sakıncalı ve tehlikelidir. Müsabakalar öncesi atlara yapılan tedavilerin atın sağlığını etkilememsi gerekir. Atın tedavi ile yarış içerisinde rakiplerine göre avantajlı duruma gelmesi sağlanmamalı, tedavi için kullanılan ilaçların vücuttan atılış süreleri takip edilmeli, tedavi sonrası yarışa çıkmadan önce belli bir süre geçmelidir.
Yarış günü alınan doping şüpheli numunesinin analizi neticesi yasaklanmış madde ve ilaçlara rastlanması durumunda at diskalifiye edilir, atın antrenörüne ve seyisine ceza verilir. Doping kontrolü için iki adet idrar örneği alınır en az 100 cc olarak alınan idrar iki eşit kısma bölünür, tek kullanımlık kilitli kaplara konur. İlk örnek test aşaması için anlaşmalı kuruma gönderildikten sonra pozitif çıkan numune olursa ikinci örneklerde inceleme başlar ve ikinci numunede pozitif çıkarsa doping prosedürleri uygulanmaya başlanır.
Şu ana kadar Doping olayının tanımı ve işleyişi konusunda kısa kısa bilgiler verdik. Şimdide IFAH yani Uluslararası Yarışçılık, Yetiştiricilk ve Müşterek Bahisler Anlaşması ile belirlenen uluslararası oranlardan bahsedelim ve bu oranların altındaki değerler belirtilen maddeler için incelemelerde çıksa bile işlam yapılmayacağından bahsedelim.
Yazımızın ikinci bölümünde Ülkemizdeki doping olayları ve en son görünen Arsenic konusunu gündeme alıp bu konu ile ilgili detaylı çalışmamızı okuyabileceksiniz.
Ufuk Çakır
24.07.2017
